Luật lệ là thứ không thể thiếu trong bất kỳ môn thi đấu nào. Trong bóng đá cũng vậy, các cầu thủ cần phải nắm rõ các điều luật được áp dụng cho môn thể thao này thì mới có thể thi đấu. Bên cạnh đó, người hâm mộ cũng cần phải hiểu biết về luật để theo dõi các trận đấu dễ dàng hơn. Dưới đây là 17 điều trong luật bóng đá đang được áp dụng cho môn thể thao vua trên toàn thế giới. Cùng Kênh Kubet tìm hiểu chi tiết.
Luật bóng đá là gì?
Luật bóng đá là hệ thống gồm những quy định được áp dụng chung cho môn bóng đá. Bộ luật này được sử dụng trong môn bóng đá 11 người, bóng đá bãi biển và bóng đá trong nhà. Luật bóng đá được ban hành và áp dụng cho tất cả các quốc gia thành viên của Liên đoàn Bóng đá Thế giới FIFA. Nói cách khác, luật được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới, ở bất cứ đâu có bóng đá. Kể từ năm 1886, bộ luật được quản lý bởi IFAB – Ủy ban Bóng đá Quốc tế.
Theo đó, luật bao gồm 17 điều về các quy định sân bãi, bóng đá, cầu thủ, trang phục, trận đấu, trọng tài và các hình thức phạm lỗi, xử phạt. Tất cả đều được tổng hợp lại ngay bên dưới bài viết này.
Luật bóng đá chính thức bao gồm những điều nào?
Sân bóng đá
Sân bóng đá được quy định có hình chữ nhật với chiều dài 105m và chiều ngang 68m. Trên sân sẽ bao gồm các đường giới hạn như đường biên dọc, đường biên ngang và đường giữa sân. Mỗi đội sẽ trấn giữ khung thành ở mỗi bên sân được phân cách bằng đường giữa sân. Đây là kích thước tiêu chuẩn được IFAB áp dụng cho các trận đấu chuyên nghiệp 11 người. Theo đó, mặt sân thường được làm bằng cỏ tự nhiên hoặc cỏ nhân tạo đều được.
Bóng thi đấu
Quả bóng dùng trong thi đấu chuyên nghiệp cần phải tuân theo những quy tắc cụ thể. Bóng bắt buộc phải có hình cầu với cân nặng từ 410g đến 450g và chu vi từ 68cm-70cm. Thông thường, quả bóng dùng trong bóng đá sẽ có 5 kích cỡ khác nhau. Trong đó, bóng đá chuyên nghiệp sử dụng bóng có kích cỡ lớn nhất là số 5.
Trang phục cầu thủ
Cầu thủ hai đội khi ra sân bắt buộc phải mặc trang phục có màu khác nhau để dễ nhận biết. Trường hợp hai đội có màu trang phục khá tương đồng thì các họa tiết, trang trí phải khác biệt. Luật bóng đá quy định, các cầu thủ không được mang theo trang sức khi ra sân. Điều này nhằm đảm bảo an toàn cho cầu thủ và những người khác trên sân. Giày bóng đá phải là giày chuyên dụng và đi kèm với miếng bảo vệ ống đồng. Phía sau áo đấu thường sẽ là tên và số áo trong khi phía trước được in nhà tài trợ nếu là CLB.
Số lượng cầu thủ cho phép
Một trận đấu sẽ có tất cả 22 cầu thủ cùng thi đấu trên sân. Mỗi đội sẽ có 11 cầu thủ bao gồm cả thủ môn. Phía bên ngoài sẽ có các cầu thủ khác được đăng ký thi đấu gọi là cầu thủ dự bị. Các cầu thủ này có thể được thay thế bất cứ lúc nào tùy vào HLV của đội bóng. Thông thường mỗi đội sẽ có 3 quyền thay đổi người cho các trường hợp như chiến thuật hay chấn thương. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, một số giải đấu cho phép các đội bóng có thể thay tối đa 5 cầu thủ.
Trọng tài
Trọng tài là người có mặt trên sân để điều khiển trận đấu và thi hành luật bóng đá. Các quyết định của trọng tài là tối cao và không ai có quyền thay đổi. Nhiệm vụ của trọng tài là đảm bảo trận đấu diễn ra đúng luật và mang lại tính công bằng cho hai đội. Bên cạnh trọng tài chính, còn có các trợ lý trọng tài làm nhiệm vụ hỗ trợ, cố vấn cho “ông vua áo đen”.
Trợ lý trọng tài
Trợ lý trọng tài là những người hỗ trợ trọng tài chính trong công tác điều hành trận đấu. Các trợ lý bao gồm hai trọng tài biên và một trọng tài bàn. Trọng tài biên có nhiệm vụ quan sát các tình huống bóng ra ngoài biên, việt vị, hay bóng đá vào lưới hay chưa. Trọng tài bàn sẽ đảm nhận quản lý việc thay người của hai đội bóng. Lưu ý, các trợ lý chỉ có thể hỗ trợ, cố vấn mà không có quyền thay đổi quyết định của trọng tài chính.
Thời gian trận đấu
Theo luật bóng đá, mỗi trận đấu sẽ diễn ra trong hai hiệp. Mỗi hiệp đấu kéo dài 45 phút chưa tính thời gian bù giờ. Kết thúc hiệp 1, hai đội sẽ rời sân nghỉ ngơi trong vòng 15 phút trước khi trở lại với hiệp thi đấu thứ 2. Trong trận đấu, các tình huống dừng bóng, hay bóng ra ngoài sân sẽ được cộng thêm giờ. Thời gian đó sẽ được cộng thêm vào cuối mỗi hiệp gọi là thời gian bù giờ. Đối với các trận loại trực tiếp, hai đội nếu hòa nhau trong hai hiệp chính thức sẽ thi đấu thêm hiệp phụ. Hiệp phụ cũng được chia thành hai hiệp, mỗi hiệp kéo dài 15 phút chưa tính bù giờ.
Luật bóng đá về bắt đầu trận đấu
Trước khi bắt đầu, hai đội sẽ tiến hành chọn sân và chọn bóng. Đội giao bóng trước trong hiệp 1 sẽ nhường quyền giao bóng cho đội kia ở hiệp 2. Để lựa chọn, trọng tài sẽ tung đồng xu với mỗi đội tương ứng với một mặt của đồng xu. Đội nào chọn đúng sẽ có quyền lựa chọn giữa bóng hoặc sân. Mỗi khi bị thủng lưới, trận đấu sẽ bắt đầu lại và đội thua sẽ là những người giao bóng.
Xác định bóng ngoài cuộc, bóng trong cuộc
Luật bóng đá nêu rõ, bóng trong cuộc là khi bóng lăn trên sân và chưa ra khỏi các đường giới hạn. Nghĩa là khi trận đấu diễn ra bình thường, thì bóng được tính là trong cuộc. Trường hợp bóng chạm cột cờ góc, xà ngang, cột dọc bật trở lại vẫn được xem là trong cuộc. Khi bóng còn trong cuộc, các đội bóng không thể thay đổi người.
Bóng ngoài cuộc là khi bóng đã đi qua hết các đường biên ngang và đường biên dọc. Trường hợp trọng tài thổi còi tạm dừng trận đấu cũng được xem là bóng ngoài cuộc. Để đưa bóng trở lại, các cầu thủ có thể thực hiện ném biên, đá phạt trực tiếp, đá phạt gián tiếp, phát bóng để đưa bóng vào cuộc. Các cầu thủ cần có hiệu lệnh của trọng tài để thực hiện các hành động trên.
Luật bóng đá về bàn thắng
Bàn thắng được công nhận khi bóng đá hoàn toàn đi qua vạch vôi khung thành. Đây là nhiệm vụ tiên quyết và là mục tiêu của mỗi đội khi bước vào trận đấu. Đội nào ghi được nhiều bàn thắng hợp lệ hơn thì là người giành chiến thắng.
Việt vị
Việt vị là một trong những luật bóng đá gây khó khăn cho người xem. Một cầu thủ được tính là việt vị khi anh ta đứng gần gần biên ngang hơn so với bóng và cầu thủ cuối cùng bên phía đội bạn (không tính thủ môn). Tuy nhiên, trong một số trường hợp, thủ môn cũng được xem là một cầu thủ đối phương khi tính việt vị. Lưu ý, cầu thủ đó phải đứng trên phần sân đối phương và tham gia vào pha bóng thì mới bị xem là việt vị.
Phạm lỗi trong bóng đá
Trong bóng đá, các hành vi sau đây được luật bóng đá quy định là hành vi phạm lỗi.
- Kéo áo
- Đẩy người
- Câu giờ
- Vào bóng từ phía sau
- Đánh người (dù có trúng hay không)
- Xoạc chân đối phương
- Chơi bóng bằng tay
- Truy cản trái phép
- Cản trở đối phương đá phạt
- Làm nhục, lăng mạ đối phương
- Phun nước bọt vào người đối phương
Tùy vào vị trí phạm lỗi mà trọng tài sẽ cho đội bị phạm lỗi hưởng quả đá phạt. Căn cứ vào mức độ của tình huống phạm lỗi mà trọng tài sẽ có hình phạt thích hợp. Thông thường sẽ có 3 hình thức phạt là cảnh cáo, thẻ vàng và thẻ đỏ. Đối với thẻ đỏ, cầu thủ bị phạt sẽ phải rời sân ngay lập tức. Hai thẻ vàng có giá trị tương đương với một thẻ đỏ.
Phạt gián tiếp và trực tiếp
Khi một cầu thủ bị phạm lỗi, đội bóng của anh ta sẽ được hưởng một quả đá phạt. Có hai hình thức đá phạt là đá phạt trực tiếp và đá phạt gián tiếp. Đối với các trường hợp đá phạt gián tiếp, nếu bóng đi thẳng vào lưới thì sẽ không được công nhận. Khi đó, bóng cần phải chạm vào một cầu thủ khác trước khi đi vào lưới thì bàn thắng mới được công nhận.
Đối với đá phạt trực tiếp, hình thức này cho phép cầu thủ có thể đưa bóng thẳng vào lưới. Thông thường, các tình huống phạt trực tiếp trước khung thành mang đến rất nhiều nguy hiểm.
Penalty (Phạt đền)
Penalty là hình thức đá phạt đặt biệt và có luật riêng trong bóng đá. Khi bị đối phương phạm lỗi trong vòng cấm, đội bóng sẽ được hưởng một quả phạt penalty. Ở hình thức này, bóng sẽ được đặt đối diện cách khung thành 11m. Thủ môn sẽ đối đầu với một cầu thủ sút bóng trong vòng cấm trong khi các cầu thủ còn lại đứng bên ngoài. Thủ môn bắt buộc phải phán đoán được hướng sút và chỉ có thể di chuyển khi bóng rời chân đối phương.
Tình huống sút penalty thường mang tính bước ngoặt trong trận đấu. Đây là cách ngắn nhất và dễ nhất để ghi bàn vào lưới đối phương. Tuy nhiên, cả cầu thủ thực hiện và thủ môn cần có tâm lý vững vàng thì mới có thể thành công.
Ném biên
Ném biên là một trong những cách đưa bóng vào cuộc khi bóng ra ngoài sân. Cụ thể, nếu bóng ra khỏi đường biên dọc sau khi chạm vào một cầu thủ nào, thì đội còn lại sẽ ném biên. Một số lưu ý ở tình huống này được quy định là:
- Cầu thủ ném biên không được chạm bóng liên tiếp hai lần (Bóng phải chạm vào cầu thủ khác trước).
- Ném biên đưa bóng trực tiếp vào lưới sẽ không được công nhận bàn thắng.
- Cầu thủ ở tư thế việt vị nhận bóng từ ném biên sẽ không bị tính là việt vị.
Phát bóng
Nếu bóng chạm cầu thủ tấn công đi hết đường biên ngang thì đội còn lại sẽ phát bóng lên. Bất cứ cầu thủ nào cũng có thể phát bóng nhưng thường sẽ là thủ môn hoặc hậu vệ. Bóng sẽ được đặt trong vòng 5m50 khi thực hiện và có thể ghi bàn trực tiếp. Chú ý, cầu thủ phát bóng không được chạm bóng hai lần liên tiếp mà chưa đến chân người khác.
Tình huống phạt góc
Nếu bóng đi hết đường biên ngang sau khi chạm cầu thủ phòng ngự thì đội tấn công được hưởng phạt góc. Cầu thủ có thể trực tiếp ghi bàn từ chấm phạt góc và hoàn toàn hợp lệ. Tuy nhiên, các cầu thủ thường sẽ chọn cách phối hợp hoặc tạt bóng vào trong. Các quyết định sút thẳng không có hiệu quả cao và đòi hỏi kỹ năng phải thật điêu luyện.
Bài viết trên đã tổng hợp đầy đủ 17 điều luật bóng đá đang hiện hành. Những điều luật này tạo ra tính công bằng và hấp dẫn cho các trận đấu bóng đá. Nó được áp dụng chung trên toàn thế giới và rất dễ để nắm bắt.
